Pandemia utrudnia, ale nie hamuje prac IBDiM

Rozmowa z Prof. dr hab. inż. Leszkiem Rafalskim, Dyrektorem Instytutu Badawczego Dróg i Mostów (IBDiM)

W grudniu 2020 roku zakończyły się konsultacje nowego systemu przepisów technicznych, dotyczących dróg i obiektów inżynierskich. Konsultacje- na zlecenie Ministerstwa Transportu- przeprowadzał w formie spotkań konferencyjnych on-line – Polski Kongres Drogowy. Jaki udział w przygotowaniu nowych wytycznych mieli pracownicy naukowi IBDiM? Przy opracowaniu jakich przepisów ich wkład jest – zdaniem Pana Profesora -największy?

Instytut Badawczy Dróg i Mostów koordynował opracowanie tzw.części mostowej czyli części związanej z drogowymi obiektami inżynierskimi. Prace trwały mniej więcej półtora roku i zakończyły się w lutym 2019.Koordynatorem tej części pracy był mój zastępca w IBDiM, profesor Janusz Rymsza. Drugą część opracował zespół ekspertów drogowych. Całość rozporządzenia została przedstawiona do opiniowania. Polski Kongres Drogowy zorganizował 9 webinariów podczas których uczestnicy mieli możliwość zgłaszania uwag zarówno do drogowej, jak i mostowej części. Do części związanej z mostami nie było zbyt wielu uwag.Te, które wpłynęły podczas konsultacji zostały przekazane do zespołu, który opracowywał część mostową. Do końca stycznia br. wszystkie propozycje mają być rozpatrzone. Wtedy część mostowa rozporządzenia będzie gotowa.

Panie Profesorze, co Pana zdaniem we wspomnianym nowym systemie przepisów technicznych jest szczególnie istotne dla podniesienia standardów polskiego drogownictwa?

Obecnie obowiązujące rozporządzenia, które zostały opracowane w końcu lat 90-tych  – zarówno drogowe jak i mostowe- były bardzo rozwlekłe.To były dokumenty, które często miały charakter wytycznych. I to okazało się złym rozwiązaniem ponieważ postęp techniczny jest bardzo szybki i każda zmiana wymagałaby zmiany rozporządzenia. Dlatego zmieniono koncepcję obecnych przepisów. W jednym rozporządzeniu – bo zapadła decyzja, że powstanie tylko jedno rozporządzenie – będą tylko podstawowe wymagania dotyczące np. obiektów inżynierskich. Natomiast różnego rodzaju rozwiązania techniczne, technologiczne będą w wytycznych, rekomendowanych przez Ministra Infrastruktury.To jest ogromny postęp, ponieważ wytyczne trzeba często zmieniać,uzupełniać, nowelizować odpowiednio do postępu nauki i techniki w drogownictwie oraz mostownictwie. Taka stała aktualizacja pozwoli na to, że będą dokumenty- podstawy do korzystania – np. przez projektantów – z najnowszych rozwiązań technicznych do zastosowania w konstrukcjach drogowych i mostowych.

Jakie ważne projekty są – mimo pandemii – realizowane w IBDiM?

W 2020 roku były utrudnienia i większe koszty funkcjonowania Instytutu. Trzeba było np. rozdzielać osoby jadące w delegację czyli wykorzystywać dwa a nie jeden samochód, potrzebne były duże ilości środków dezynfekujących itd. … Mimo to zrealizowaliśmy prawie wszystkie zadania. Wymienię te najistotniejsze.

Kontynuowany był projekt GOSPOSTRATEG, który ma na celu optymalizację inwestycji drogowych w zakresie dostosowania sieci dróg krajowych do ruchu pojazdów ciężarowych o nacisku osi do 11,5 tony. W ubiegłym roku zostały przeprowadzone szerokie prace kameralne, czyli przygotowanie zasad we wprowadzaniu różnych danych drogowych do tego systemu. Musieliśmy trochę przedłużyć termin realizacji projektu (przedłużenie dotyczyło etapu projektu, a termin końcowy pozostaje bez zmiany). Mamy na to zgodę. Prace zakończą się w 2021 roku.

Druga z istotnych prac wynika z umowy podpisanej jesienią 2019 roku w Gdańsku. Na zlecenie Budimexu, ORLENU i LOTOSU dwie politechniki i IBDiM realizują projekt związany z 50-letnią nawierzchnią asfaltową. Takiego rozwiązania do tej pory jeszcze nie udało się osiągnąć. Pracuje nad tym rozwiązaniem i prowadzi badania zespół technologów nawierzchni. Na razie są to badania laboratoryjne. Po ich zakończeniu rozpoczną się badania związane z wdrożeniem.

W ubiegłym roku zakończyliśmy w Inowrocławiu budowę nowego stanowiska do badań zderzeniowych. Uruchomiliśmy to stanowisko. We współpracy z międzynarodową firmą Inter Metal realizujemy cykl projektów badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Dotyczą one nowoczesnych barier drogowych, nowych poduszek zderzeniowych i wielu innych rozwiązań, związanych z bezpiecznym wyposażeniem dróg.

Udało nam się również kontynuować projekt TECHMATSTRATEG związany z technologią głębokiego recyklingu nawierzchni asfaltowej na zimno. Współpracowaliśmy przy nim z Politechniką Wrocławską i firmą BUDAR z Kielc. Zakończony został w ubiegłym roku. Teraz projekt będzie przedmiotem wdrożeń.

Obawialiśmy się trochę, czy w 2020 roku będzie możliwe realizowanie prac badawczych na drogach za granicą.Był przecież taki okres,że praktycznie nie można było podróżować do innych krajów. IBDiM miał zamówione badania przez administrację drogową Szwecji, Finlandii i Litwy. Chodziło o pomiary ugięciomierzem laserowym nośności nawierzchni dróg. Szczęśliwie przeprowadzenie prac stało się to możliwe w okresie letnim i te trzy zagraniczne kontrakty zostały – mimo sporych utrudnień – w pełni zrealizowane.

W październiku 2020 roku miała odbyć się i niestety została odwołana Konferencja „Geosyntetyki w budowie dróg GeoRoad 20”. Jaki będzie termin tego wydarzenia w 2021 roku i jakie tematy ujęte w programie mogą wzbudzić zainteresowanie drogowców?

Nowy termin wydarzenia to maj 2021 roku, ale myślę, że trudno będzie go utrzymać. Uzgodniliśmy z organizatorami tej międzynarodowej konferencji, że IBDiM poprowadzi jedną sesję związaną z wykorzystaniem geosyntetyków w budownictwie drogowym. Chodzi w tym przypadku głównie o różne wzmocnienia nawierzchni przy pomocy siatek i geotekstyliów. Instytut ma w tej dziedzinie duże doświadczenie np. związane z remontami weekendowymi prowadzonymi w Warszawie. Wiele takich zastosowań zostało zrealizowanych.Zakład Technologii Nawierzchni podsumował zdobytą przez lata wiedzę w wykorzystywaniu geosyntetyków do wzmacniania remontowanych nawierzchni drogowych i to właśnie chcielibyśmy przedstawić na Konferencji „Geosyntetyki w budowie dróg GeoRoad”. Kiedy ta konferencja odbędzie się? Nie wiem. Maj br. jest raczej nierealnym terminem, o innym jeszcze nie rozmawialiśmy z organizatorami. Może będzie to jesień tego roku albo dopiero rok 2022.

Dziękuję bardzo za rozmowę.

Rozmawiała: Anna Rogalińska