Każde zadanie to nowe wyzwanie
Fundusz Dróg Samorządowych na 2020 rok to kwota 3 244 mln złotych przeznaczona na wsparcie 2 297 drogowych zadań – w tym 623 inwestycji powiatowych i gminnych. Jak zarządcy dróg powiatowych wykorzystują te środki?
Pani Dyrektor, jak wygląda realizacja inwestycji drogowych i mostowych ze środków Funduszu Dróg Samorządowych (FDS) na 2020 rok przez Zarządy Dróg Powiatowych woj. warmińsko-mazurskiego?
Większość Zarządów Dróg Powiatowych część zadań na 2020 rok już zrealizowała bądź jest przy końcu realizacji. W ZDP w Ostródzie, gdzie jestem dyrektorem, w bieżącym roku realizowaliśmy 9 zadań z czego jedno zostało jeszcze do rozliczenia. W tym samym czasie prowadziliśmy też inne prace i remonty: ulic, chodników, bieżące utrzymanie, remonty cząstkowe, powierzchniowe utrwalenie, przygotowywaliśmy nowe wnioski do złożenia do FDS. Wszystko robiliśmy w bardzo szybkim tempie, gdyż w tym roku został skrócony czas na złożenie wniosków a wakacje to przecież okres urlopów. Pomimo obecnej pandemicznej sytuacji w kraju i na świecie u nas, na drogach powiatowych praca nie zatrzymała się ani na chwilę.
Co najbardziej przeszkadza zarządcom dróg samorządowych w pozyskiwaniu środków FDS ?
Przede wszystkim zmiany wprowadzane już po złożeniu wniosków. Ale nie tylko. Ukazał się projekt zmiany ustawy dotyczącej FDS. Zmianie ma ulec już sama nazwa- z Funduszu Dróg Samorządowych na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg.
Prześledźmy teraz procedurę korzystania z środków FDS.
1. Poziom dofinansowania
Przeliczniki są tak zrobione, że np. wszystkie powiaty w województwie mazowieckim otrzymały dofinansowanie 80% a prawie wszystkie w warmińsko- mazurskim tylko 50%. To zdecydowanie obniża możliwości inwestowania samorządów w naszym regionie. Niestety świadczy to o tym, że warunki finansowe i zamożność regionów mają mniejsze znaczenie w ustalaniu poziomu dofinansowania niż wskaźnik zaludnienia. W związku z tym liczba ludności i powierzchnia województwa są kryteriami decydującymi o puli środków przeznaczanych z FDS na poszczególne województwa. Według tego klucza mazowieckie otrzymuje ok 2 razy więcej środków do podziału niż warmińsko – mazurskie. Dodatkowo powiaty mają na Mazowszu poziom dofinansowania 80% a u nas tylko 50%. Potrzeb na naszych drogach jest bardzo dużo, jednak powiaty nie stać, by przeznaczać 50% na udział własny, tym bardziej że w przypadku remontu drogi należy mieć pokrycie w własnych środkach.
2. Kwalifikacje budżetowe
Jeśli w budżecie powiatu zadanie drogowe zgłoszone do FDS jest zakwalifikowane jako inwestycja, to naszym zdaniem, właśnie według tej klasyfikacji powinien być składany wniosek i przekazywane środki z dofinansowania.
3. Długotrwałe procedury
Wszelkie zgody, zezwolenia, decyzje, uzgodnienia są coraz bardziej skomplikowane i czasochłonne. Gdy w grę wchodzą procedury środowiskowe z raportem oddziaływania inwestycji na środowisko czy pozwolenia wodnoprawne, to nie ma szans na przygotowanie dokumentacji z pozwoleniem na budowę w czasie krótszym niż kilkanaście miesięcy.
4. Wprowadzony niedawno obowiązek projektowania i budowy kanałów technologicznych przy każdej przebudowie drogi
Kanały technologiczne mogą być budowane w miejscach zupełnie nieuzasadnionych. Zasada wcześniejsza była dobra – istniał obowiązek informowania o zamiarze przebudowy drogi na stronie Ministerstwa Cyfryzacji. Gdy zgłosił się zainteresowany podmiot, wtedy na danym odcinku drogi kanał technologiczny należało wybudować. W naszym przypadku nigdy nikt nie zgłosił się z taką potrzebą. Myślę że w wielu zarządach również. Więc na jakiej podstawie projektowanie i budowę kanałów technologicznych przy przebudowie drogi wprowadzono obligatoryjnie do przepisów?
W niektórych województwach pojawiły się opinie, że kanały technologiczne mogą być zaliczone do wydatków niekwalifikowanych. W warmińsko- mazurskim są już zarządy, które złożyły wnioski na przebudowę dróg i były zobowiązane ująć w projekcie kanały technologiczne a które otrzymały informację że jest to koszt niekwalifikowany. Przy kilku składanych wnioskach tworzy to przecież koszt rzędu miliona złotych, który nagle trzeba dołożyć do budżetu powiatu.
5. Biurokracja związana z FDS
Coraz więcej wymaga się dokumentów, wiele dodatkowych informacji, sprawozdań, rozliczeń. Trzeba przyznać, że w poprzedniej formie ten program był zdecydowanie prostszy, szybszy, bardziej skuteczny.
Nikt nie kwestionuje, że nowe technologie pomagają zarządcom w budowie, remontach oraz zarządzaniu drogami. Z jakich nowych technologii w administrowaniu i realizowaniu inwestycji korzystają w swojej pracy dyrektorzy zarządów dróg powiatowych woj. warmińsko- mazurskiego?
Szkolimy się jako zarządcy dróg powiatowych w różnych dziedzinach: z zastosowania materiałów do nawierzchni dróg, z bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zarządzania drogami. ZDP w Ostródzie wprowadził – jako pierwszy powiat na naszym terenie – elektroniczną ewidencję dróg na wszystkich naszych drogach. Możemy dzięki temu w terenie bez przeszkód korzystać z tabletów, co jest w pracy zarządców bardzo pomocne – chociażby przy identyfikacji zdarzeń lub odszukaniu granic pasa drogowego .
Jeśli chodzi o technologie budowy to w ramach tegorocznego FDS budowana jest w Ełku pierwsza droga o nawierzchni betonowej. Będzie miała ok. 5 km.
Zarządy coraz częściej stosują przy inwestycjach wzmocnienia siatkami stalowymi, asfalty modyfikowane i mieszanki typu JENA.
Jak w tak atrakcyjnych terenach rekreacyjnych, jak Mazury realizowany jest program budowy ścieżek rowerowych?
Dla powiatów nie ma programów do których można składać wnioski na budowę ścieżek rowerowych. Część powiatów w naszym województwie realizowało ścieżki rowerowe razem z Marszałkiem Województwa w ramach Green Velo, inne powiaty realizują to zadanie w ramach przebudowy dróg powiatowych z dofinansowania z FDS. Ścieżki rowerowe oraz ciągi pieszo- rowerowe budowane są oczywiście tam, gdzie jest odpowiednia szerokość pasa drogowego, gdyż najczęściej takie inwestycje realizowane są w terenie zabudowanym a z doświadczenia wiemy, że właśnie tam są za wąskie pasy drogowe aby całą infrastrukturę zmieścić. Na poszerzenie pasa najczęściej nie ma miejsca przy zwartej zabudowie. Jest jeszcze problem drzew przydrożnych, których w większości nie pozwala się nam wycinać.
Czasami gminy wiejskie lub miejskie składają wnioski o budowę ścieżek rowerowych przy drogach powiatowych i w porozumieniu z Powiatem je budują. Tak powstało na naszym terenie około 4 km ścieżek. Zarządy Dróg Powiatowych budują również ścieżki rowerowe w porozumieniu z Lasami Państwowymi.
Od lat jest Pani dyrektorem ZDP w Ostródzie. Co uważa Pani za swój największy sukces zawodowy a co za inwestycję drogową, która jest najpoważniejszym, czekającym Panią wyzwaniem?
Sukces to budowa wiaduktu w Ostródzie, który połączył dwie strony miasta. Powstał przy współpracy Starosty i Burmistrza. Mogliśmy jako Powiat złożyć wniosek do Ministerstwa o środki na budowę nowego wiaduktu nad koleją. Duże to było zadanie, wiązało się z licznymi problemami. Ale teraz użytkownicy cieszą się, że nie muszą tracić czasu na stanie przed zamkniętymi szlabanami.
Zarządzając około 700 km siecią dróg powiatowych, każdego roku mamy poważne wyzwanie, gdyż coraz trudniej jest realizować zadania. W pasie drogowym znajdują się przecież media, drzewa, obiekty budowlane… Każde nowe zadanie to dla nas wyzwanie ponieważ nigdy nie wiemy na jakie trudności napotkamy w naszej pracy.
Dziękuję bardzo za rozmowę.
Rozmawiała: Anna Rogalińska
