Na jasnej nawierzchni betonowej lepiej widać i samochód i pieszych i przeszkody
Rozmowa z Piotrem Kijowskim, dyrektorem Doradztwa Technicznego Stowarzyszenia Producentów Cementu
Czym jest luminancja na nawierzchniach dróg i jakie ma to zjawisko znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu?
Luminancja jest to wielkość fotometryczna, określająca natężenie oświetlenia, padającego z danego kierunku. W warunkach drogowych źródłem oświetlenia może być także nawierzchnia drogowa, która będzie odbijała światło. Innymi słowy można powiedzieć, że luminancja to miara wrażenia wzrokowego, które nasze oczy odbierają ze świecącej powierzchni.
Zauważmy: jeśli poruszamy się samochodem po drodze, która jest oświetlona promieniami słonecznymi i kierujemy się pod słońce mamy inne wrażenie optyczne niż gdy podczas jazdy samochodem słońce jest za nami. A przecież ilość światła, które pada na naszą drogę jest dokładnie taka sama. Na tym właśnie polega luminancja. Luminancja jest terminem fotometrycznym, używanym przez specjalistów, zajmujących się oświetleniem ulicznym i drogowym. To zjawisko ma dla bezpieczeństwa ruchu drogowego ogromne znaczenie. W zależności od tego, jak będziemy oświetlać nawierzchnię drogową, z którego kierunku będzie padało światło i jakiej mocy będzie oświetlenie drogowe, takie będą wrażenia optyczne czyli tak będziemy postrzegać inne jadące samochody, przeszkody czy pieszych.
Wieczorem, a zwłaszcza nocą, gdy korzystamy ze sztucznego oświetlenia drogi, efekt luminancji będzie miał większe znaczenie dla komfortu obserwacji i bezpieczeństwa.
Podczas „VIII Krakowskich Dni Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2021”, którego organizatorem było Wydawnictwo Media-Pro Polskie Media Profesjonalne – wydarzenia, które odbyło się on-line- przedstawił Pan prezentację pt.”Wyniki pomiarów oświetleniowych nawierzchni asfaltowych i betonowych”. Jaką metodą przeprowadzano te badania porównawcze obu nawierzchni i co pokazują ich wyniki?
Zacznę od tego, skąd wziął się pomysł przeprowadzenia takich pomiarów. Zainspirowały nas badania przeprowadzone przez amerykańskich i szwajcarskich specjalistów. Zresztą podobne pomiary mają miejsce też w wielu innych krajach. Zrobiono je pod kątem stosowania oświetlenia ulicznego z możliwością jego ograniczania a jednocześnie oszczędzania użytej do tego energii elektrycznej w takich newralgicznych punktach na drodze, jak np.skrzyżowania czy przejścia dla pieszych. Przeprowadzono te badania porównując jasne nawierzchnie betonowe i ciemne asfaltowe. Amerykanie wykazali, że można zredukować liczbę lamp oświetleniowych, zachowując tę samą luminancję, pochodzącą z tych nawierzchni drogowych. Na betonowej nawierzchni zredukowali liczbę lamp z 22 do 14, zachowując parametry luminancji. Szwajcarzy mieli inną metodę badawczą. Udowodnili, że można zredukować o ponad 60 % koszty związane z oświetleniem czyli znacznie zredukować ilość energii elektrycznej potrzebnej do oświetlenia porównywalnych powierzchni drogowych. Postanowiliśmy przeprowadzić badania w warunkach polskich. Okazało się, że w Polsce jest firma GL Optic, która ma odpowiednie autorskie urządzenia do przeprowadzenia tego typu badań.
Wyznaczone zostały 2 równe odcinki. Jeden z nawierzchnią asfaltową i drugi z nawierzchnią betonową o określonych parametrach geometrycznych w celu zachowania tych samych warunków pomiarowych.
Badania jednoznacznie wykazały, że luminancja jest większa na nawierzchni betonowej i wyniosła 1,365 cd/m2. Dla porównania, dla nawierzchni asfaltowej luminancja wyniosła 1,006 cd/m2. Oznacza to, ze nawierzchnia betonowa odbija ponad 35 % więcej światła niż nawierzchnia asfaltowa. To przekłada się na lepszą widoczność i ewentualne zredukowanie kosztów oświetlenia – np. poprzez zastosowanie lamp o mniejszej mocy.
Podsumowując- udało się w polskich warunkach potwierdzić, że rodzaj nawierzchni ma duże znaczenie dla luminancji. W przypadku betonowych nawierzchni drogowych jest ona zdecydowanie korzystniejsza.
W jakich miejscach na drodze czy ulicy można wykorzystać – Pana zdaniem – zalety luminancji nawierzchni betonowych?
Przede wszystkim tam, gdzie trudno jest zachować bezpieczeństwo ruchu drogowego a zatem na skrzyżowaniach czy na przejściach dla pieszych. Jeżeli chcemy zadbać o bezpieczeństwo pieszych to przejścia muszą być dla kierowców bardzo dobrze widoczne już z pewnej odległości. Można do tego celu wykorzystać jasne nawierzchnie betonowe, które będą sprawiały, że luminancja będzie tam znacznie większa, co z kolei zwiększy bezpieczeństwo poruszających się osób i pojazdów. Jest jeszcze jeden ważny aspekt. Jeżdżąc nocą po drogach – chyba każdy to zauważył- bardzo korzystnie odbieramy jazdę po betonowej nawierzchni drogowej. Dlaczego? Nasz wzrok męczy się gdy korzystamy ze sztucznego oświetlenia, które dają: światła samochodowe lub uliczne lampy. Znacznie wygodniej dla oczu jest patrzeć na jasną nawierzchnię. Poza tym lepiej widzimy w takich warunkach drogowych przeszkody. Na betonowych nawierzchniach dociera do nas więcej światła niż na drogach z ciemnego asfaltu.
Wspomnę jeszcze o pewnym rozwiązaniu stosowanym w Belgii na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych .W takich miejscach na asfaltowych drogach wykonuje się nakładki betonowe. To tzw. whitetopping. Taki zabieg ma na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dzięki betonowym nakładkom do kierowcy dociera więcej światła dzięki czemu może on znacznie szybciej zareagować na przeszkody drogowe.
Czy podczas Konferencji Specjalistycznej „Krakowskie Dni Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2021” mówiono o innych badaniach, które potwierdzić mogą zalety dróg betonowych dla zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego?
Oczywiście takie opinie padały w dyskusji ekspertów. Chcę zaznaczyć, że Stowarzyszenie Producentów Cementu przeprowadziło wraz z firmą LG Optic te badania po to, by wytyczyły kierunek kolejnych prac badawczych, aby można było bardziej szczegółowo przeanalizować rodzaje nawierzchni pod kątem ich wpływu na zachowanie na drodze pojazdów i pieszych. Niemcy tego typu badania już prowadzą i wykazali, że wskaźniki wypadkowości na betonowych, jasnych nawierzchniach są o 30 % niższe niż na ciemnych nawierzchniach asfaltowych. Temat bezpieczeństwa ruchu na różnych rodzajach nawierzchni drogowych został poruszony min. przez dr Pawła Lewandowskiego z Laboratorium Kryminalistycznego Policji w Radomiu, który zwrócił uwagę na ważny aspekt bezpieczeństwa na drogach o różnej nawierzchni. Zaobserwował, że jeśli kierowcy poruszają się w warunkach letniej temperatury samochodem wciąż wyposażonym w opony zimowe, to na nawierzchniach asfaltowych samochód traci przyczepność i tworzy się zjawisko zbliżone do aquaplaningu. W przypadku dróg betonowych – jak powiedział dr Paweł Lewandowski- takiego zjawiska policja nie obserwuje. Dodatkowo profesor Piotr Tomczuk z Politechniki Warszawskiej wyraził opinię, że warto zastanowić się na przeprowadzeniem bardziej szczegółowych badań związanych z rodzajem nawierzchni i ich oświetleniem w kontekście poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Myślę, że korzystając ze wsparcia specjalistów warto zaplanować dodatkowe i poszerzone badania w innych miejscach w Polsce. I jeszcze jeden aspekt, który- uważam- powinien być brany pod uwagę przez drogowców. Dla poprawy bezpieczeństwa na drogach montowane są obecnie specjalne urządzenia techniczne jak np. bariery, sygnalizacja świetlna itp. Oczywiście są to skuteczne rozwiązania. Tymczasem w przypadku nawierzchni betonowych można zredukować te urządzenia zachowując bezpieczeństwo ruchu drogowego. Na jasnej nawierzchni betonowej drogi lepiej widać i pieszych i samochody i przeszkody.
Dziękuję bardzo za rozmowę
Rozmawiała: Anna Rogalińska
